آموزش برنامه نویسی وب و مهارتهای مرتبط

شنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۴

Saturday, September 13, 2025 GMT +3:30

سلکتور آی دی (ID) و کلاس (Class) در CSS

در آموزش قبل اشاره شد که CSS به خودی خود کاربرد خاصی ندارد و در کنار تگ های HTML است که معنی و کاربرد پیدا می کند، در واقع CSS صرفا برای تعریف استایل تگ های مختلف HTML به وجود آمده است، اما CSS چگونه این تگ ها را در صفحات وب شناسایی می کند؟ به طور مثال اگر بخواهیم از بین دهها تگ div موجود در صفحه div مربوط به یک مطلب مشخص را استایل دهی کنیم، CSS چه راه حلی برای این موضوع در نظر گرفته است؟ پاسخ این نوع سوالات عبارت سلکتور (Selector) است، سلکتور راهکاری در CSS است که با آن عنصر هدف در HTML برای استایل دهی مشخص می شود، تعداد سلکتورها نسبتا زیاد است، در این آموزش به دو مورد از مهم ترین و پرکاربردترین ها یعنی آی دی (ID) و کلاس (Class) خواهیم پرداخت که درک و تسلط بر نحوه کاربرد آنها در روند فراگیری CSS اهمیت زیادی دارد، در کنار این دو سلکتور پر کاربرد گذری خواهیم داشت بر مبحث قانون اولویت بندی سلکتورها در CSS که درک آن نیز برای مراحل بعدی و آموزش های پیشرفته تر ضرورت دارد.

معنی سلکتور (Selector) در CSS

همان طور که گفتیم سلکتور (Selector) در واقع راهکاری در CSS است که با آن عنصر هدف در HTML برای استایل دهی مشخص می شود، سلکتورها الگوهای تعریف شده (Pattern) در CSS هستند که با آنها عنصر یا عناصری که می خواهیم استایل بر آنها تاثیر داشته باشد را انتخاب (Select) می کنیم لذا می توانیم در ترجمه تحت الفظی این عبارت به آن انتخابگر نیز بگوییم، برای مثال سلکتور p در CSS استایل را به تمام تگ های p موجود در کدنویسی HTML صفحه نسبت می دهد یا به عبارتی دیگر تمام تگ های p در صفحه را جهت اعمال استایل CSS مد نظر انتخاب می کند:

<style type="text/css">
p {
    font-size:16px;
    color:#818181;
}
</style>
<p>پاراگراف اول</p>
<p>پاراگراف دوم</p>
<p>پاراگراف سوم</p>

در مثال بالا استایل CSS به تمام تگ های p نسبت داده می شود، اما اگر بخواهیم فقط یک تگ p خاص را انتخاب کنیم باید به یکی از روش های تعریف آی دی (ID) یا کلاس (Class) در CSS مانند نمونه کد زیر عمل کنیم:

<style type="text/css">
.color-text {
    font-size:16px;
    color:#818181;
}
</style>
<p>پاراگراف اول</p>
<p class="color-text">پاراگراف دوم</p>
<p>پاراگراف سوم</p>

در نمونه کد بالا از سلکتور Class در CSS برای انتخاب یک پاراگراف خاص (تگ p دوم) استفاده شده و استایل صرفا به این تگ اعمال می شود.

نحوه تعریف آی دی (ID) و کلاس (Class) در CSS

گفتیم که سلکتورها الگوهای تعریف شده (Pattern) در CSS هستند، منظور از این عبارت قراردادی بودن نحوه تعریف سلکتورها در CSS با قواعد خاص خود است، آی دی (ID) و کلاس (Class) جزء پرکاربردترین سلکتورها هستند که بر اساس قانون الگو با علائم خاصی در کدهای CSS تعریف می شوند، برای تعریف آی دی از علامت # و برای کلاس از علامت نقطه در ابتدای الگو استفاده می کنیم:

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<meta charset="utf-8">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">
<title>وبگو | آی دی و کلاس در CSS</title>
<!-- Webgoo.ir -->
<style type="text/css">
body{
    font-family:Tahoma, Geneva, sans-serif;
    font-size:12px;
    direction:rtl;
}
#main{
    display:block;
    background-color:#069;
}
.text{
    color:#FFF;
}
</style>
</head>
<body>
<div id="main" class="text">
این یک متن در آی دی main و کلاس text است.
</div>
</body>
</html>

پیش نمایش
همان طور که در کد بالا مشخص است یک تگ HTML می تواند از چند سلکتور مختلف در CSS استایل دهی شود، در اینجا برخی خصوصیات تگ div از سلکتور آی دی و برخی موارد دیگر از سلکتور کلاس به آن نسبت داده شده اند.

کجا از آی دی (ID) و کی از کلاس (Class) استفاده کنیم؟

شاید با دیدن و بررسی این نمونه کدها این سوال به ذهنمان خطور کند که کجا باید از آی دی (ID) و کی از کلاس (Class) استفاده کنیم؟ در پاسخ باید گفت که هر سلکتوری در CSS با هدف خاصی ایجاد شده که در ارتباط مستقیم با کدنویسی HTML است، در HTML برای شناسایی تگ های مختلف از هم از ID استفاده می شود، به طور مثال:

<div id="id-1"></div>
<div id="id-2"></div>
<div id="id-3"></div>

هر تگ در HTML صرفا می تواند یک ID داشته باشد به عبارتی ID ها همیشه یکتا هستند و اگر در یک صفحه از یک ID در چند مورد استفاده شود، آن صفحه از لحاظ استاندارد کدنویسی معتبر (Valid) نیست، در مقابل اگر بخواهیم یک استایل CSS را به دفعات و برای تگ های مختلف HTML استفاده کنیم، از Class استفاده می کنیم، کلاس ها می توانند به هر تعداد در صفحه تکرار شوند، در واقع هدف از ایجاد این سلکتور تعریف یک استایل و استفاده از آن به دفعات متعدد در صفحه است، به مثال زیر توجه کنید:

<div id="id-1" class="class-1"></div>
<div id="id-2" class="class-1"></div>
<div id="id-3" class="class-1"></div>

همان طور که در تکه کد HTML بالا مشخص است آی دی ها یکتا هستند اما کلاس بین همه تگ ها مشترک است و چند تگ مختلف از یک کلاس مشترک استایل دهی شده اند.

تعریف ویژگی، بدون آی دی و کلاس در CSS

علاوه بر کلاس و آی دی، برخی از موارد در CSS به صورت سلکتورهای کلی قابل تعریف شدن هستند، به طور مثال سلکتور body استایل خود را در حالت پیش فرض به تگ body و زیر مجموعه آن اختصاص می دهد یا سلکتور p به تمام عناصر پاراگرافی (تگ های p) موجود در صفحه وب استایل خود را اختصاص می دهد:

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<meta charset="utf-8">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">
<title>وبگو | استایل دهی بدون آی دی و کلاس</title>
<!-- Webgoo.ir -->
<style type="text/css">
body{
    font-family:Tahoma, Geneva, sans-serif;
    font-size:12px;
    direction:rtl;
}
p,div{
    border:#CCC 1px solid;
    padding:4px;
    color:#000;
}
#main{
    display:block;
    background-color:#069;
}
.text{
    color:#FFF;
}
</style>
</head>
<body>
<div id="main">
<p class="text">
این یک متن در آی دی main و کلاس text است، برخی ویژگی های کلی از سلکتور div و p تاثیر می پذیرند.
</p>
</div>
</body>
</html>

پیش نمایش
در مثال بالا علاوه بر استفاده از آی دی main و کلاس text به عنوان سلکتورهای اصلی، به صورت کلی نیز استایلی را برای تگ های div و p موجود در صفحه اختصاص داده ایم، با این کار تمام عناصر پاراگراف و بلاک های div آن ویژگی را خواهند داشت، دقت کنیم که در CSS قوانینی برای اولویت بندی سلکتورها وجود دارد، به طور مثال اگر دو ویژگی مشترک (به فرض color) هم در سلکتور p و هم در کلاس تعریف شده باشند، CSS اولویت را به کلاس می دهد و color موجود در سلکتور p را که به صورت کلی تعریف شده نادیده می گیرد، در نمونه کد بالا color برای سلکتور p به صورت مقدار کد هگز 000 (رنگ مشکی) در نظر گرفته شده، اما در کلاس text این مقدار FFF (رنگ سفید) است، در نتیجه رنگ متن تگ های p که کلاس text داشته باشند سفید خواهد بود، برای آشنایی بیشتر با این موضوع در ادامه به طور مختصر به مسئله قانون اولویت بندی سلکتورها در CSS می پردازیم.

قانون اولویت بندی سلکتورها در CSS

در آموزش قبل در خصوص عبارت Cascading یا آبشاری بودن CSS توضیحاتی ارائه شد، گفتیم که منظور از این عبارت پیروی سلسه مراتبی مرورگر از استایل های CSS موجود در صفحه است، یعنی اگر دو استایل مشترک در صفحه وجود داشته باشند، خاصیتی غالب می شود که در پائین ترین سطح درج شده باشد، به طور مثال در استایل های زیر ویژگی دوم غالب می شود چون در سطح پائین تری در صفحه درج شده:

<style type="text/css">
p.text{
    font-size:16px;
}
</style>
<style type="text/css">
p.text{
    font-size:12px;
}
</style>
<p class="text">پاراگراف</p>

اما تداخل همیشه بین استایل های صفحه نیست، همواره این امکان وجود دارد که خاصیت های مختلف CSS از چند سلکتور متفاوت بر روی یک تگ HTML تاثیر مشترک داشته و بین سلکتورها به اصطلاح تداخل ایجاد شود، به طور مثال در نمونه کد زیر بین سلکتور p و p.text تداخل وجود دارد:

<style type="text/css">
p{
    font-size:12px;
    color:#D3181B;
}
p.text{
    font-size:16px;
    color:#1740DD;
}
</style>
<p>پاراگراف اول</p>
<p class="text">پاراگراف دوم</p>

اگر استایل بالا را در یک صفحه HTML قرار داده و آن را اجرا کنیم، خواهیم دید که CSS در حالتی که برای تگ p کلاس در نظر گرفته شده (p.text یعنی تگ های p در صفحه که کلاس text داشته باشند)، خاصیت ها را به جای تگ p از کلاس دریافت می کند، این رفتار بر اساس قانون اولویت بندی سلکتورها در CSS صورت می گیرد که در ادامه به اختصار در مورد آن خواهیم گفت.
بر اساس قانون اولویت، هر سلکتور CSS را می توان در چهار رده

A, B, C, D

جای داد و با اعداد 0، 1 و... تعداد تکرار آنها را محاسبه کرد (این حروف و اعداد الگویی فرضی و قراردادی هستند و صرفا جهت درک بهتر و به حافظه سپردن موضوع استفاده می شوند)، در اولین رده این ساختار، استایل خطی یا Inline Style جای دارد که حرف متناظر آن A و عدد متناظر آن

1, 0, 0, 0

است، رده دوم مربوط به ID است که با حرف B و عدد متناظر

0, 1, 0, 0

مشخص می شود، در رده سوم اولویت Class قرار دارد که با حرف C و عدد متناظر

0, 0, 1, 0

متمایز می گردد، در آخرین رده سلکتور تگ یا Element قرار دارد که با حرف D و عدد متناظر

0, 0, 0, 1

مشخص می شود، به طور خلاصه و با مثال:

A - Inline Style => 1000 => <div style=""></div>
B - ID => 0100 => <style type="text/css">#your-id {}</style>
C - Class => 0010 => <style type="text/css">.your-class {}</style>
D - Element => 0001 => <style type="text/css">div {}</style>

چند مثال کاربردی از قانون اولویت بندی سلکتورها در CSS:

<style type="text/css">
p{
    font-size:12px;
    color:#D3181B;
}
</style>
<p style="font-size:24px;">پاراگراف</p>

در مثال بالا بین استایل خطی (خاصیت font-size) با سلکتور p یا Element تداخل وجود دارد، در این حالت استایل خطی برتری دارد (اندازه فونت 24 پیکسل خواهد بود) چون درجه آن A است و عدد متناظر آن

1, 0, 0, 0

تعریف می شود که از عدد

0, 0, 0, 1

بزرگتر است!

<style type="text/css">
div p.text{
    font-size:16px;
    text-decoration:underline;
}
#main p{
    font-size: 12px;
    text-decoration:overline;
}
</style>
<div id="main">
<p class="text">پاراگراف</p>
</div>

در مثال بالا سلکتور دوم ارجحیت دارد چرا که عدد متناظر آن به صورت

0, 1, 0, 1

محاسبه می شود (آی دی main به تعداد 1 مورد در رده B و تگ p به تعداد 1 مورد در جایگاه D که در نهایت عدد آن به صورت 0101 می شود) که از عدد

0, 0, 1, 2

سلکتور اول بزرگتر است! (عدد 2 در این محاسبه یعنی 2 عنصر تگ یا Element در سلکتور وجود دارد لذا نمره متناظر آن 2 و در جایگاه D است، عدد 1 نیز به دلیل وجود یک کلاس در الگو است که جایگاه آن حرف C است).
با فهم این الگوها می توانیم درک روشنی از قوانین اولیت بندی در CSS داشته باشیم تا از سردرگمی و تعریف استایل های مبهم اجتناب کنیم.

دسته بندی: آموزش مقدماتی » CSS

برچسب ها: HTML - CSS

قبلی »

« بعدی

مطالب بیشتر:
کاربرد خاصیت height و width در CSS
نحوه تنظیم لیست با تگ ul li در CSS
کار با border و outline در CSS
ویژگی های Font و Text در CSS
کاربرد خاصیت display در CSS

دیدگاه

۵۴ دیدگاه برای این مطلب ارسال شده است.

چینش دیدگاه ها به ترتیب از جدیدترین به قدیمی ترین است.

محمد اسکندری

۰۲:۳۹ ۱۳۹۲/۱۲/۱۴

با سلام
در توضیح تفاوت ID و Class گفتید که :
" از آی دی برای عناصر یکتا استفاده می شود (یعنی هر آی دی مخصوص تنها یک تگ است) و استفاده از چند آی دی هم نام در یک صفحه مجاز نیست. "
ولی عملا چنین چیزی نیست و میتوان از یه ID برای دو تگ استفاده کرد . یعنی در عمل میبینم که تفاوتی ندارن البته توضیح شما معقوله و باید اینطور باشه ولی چرا اینطور نیست ؟ :|

در ظاهر این کار شدنی است (یعنی چند آی دی همسان داشته باشید) اما به لحاظ استاندارد و اعتبارسنجی validator.w3.org این کار مجاز نیست، همچنین این کار مشکلاتی نیز ایجاد می کند، به فرض در مواقعی که با جاوا اسکریپت یک عنصر را از طریق آی دی آن انتخاب کنید.

محمد وطن‌دوست

۱۷:۱۹ ۱۳۹۲/۰۹/۳۰

ممنون از راهنمایی
مهندس اگر روش تبدیل table به div رو یه مطلب آموزشی در موردش بذارین خیلی لطف کردین
مثلا یه همچین چیزی رو چگونه میتونم div بکنم:
ضمن اینکه td و tr ها هم داخلش هستند.....

<table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" class="dnews" style="margin-top: 0px;">

قانون خاصی برای تبدیل table به div وجود ندارد! div معمولا با CSS تنظیم می شود، یعنی باید کدنویسی HTML و CSS را خوب یاد بگیرید تا بتوانید به راحتی کار با جداول، با div فرمت بندی کنید.

محمد وطن‌دوست

۱۰:۱۴ ۱۳۹۲/۰۹/۲۸

با سلام
من قالب سایتم را که بررسی می کردم متوجه شدم ۷۷ بار از کد زیر استفاده شده:

cellspacing="0" cellpadding="0"

که همه ی آن ها در تگ table هستند
برای مثال:

<table width="100%" border="0" align="center" cellspacing="0" cellpadding="0" bgcolor="#ffffff">

یا

<table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0">

یا

<table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" class="dnews" style="margin-top: 0px;">

و...
این نکته هم بگویم که در قالبم به جای div از table استفاده کردم و شده میخواستم بدونم که اگر من جهت سبک سازی قالبم تمام ۷۷ کد

cellspacing="0" cellpadding="0"

در قالبم را پاک کنم اتفاقی میافته یا نه؟ یعنی قالب خراب میشه یا اینکه در قالب تاثیر نداره و مشکلی برای حذف وجود نداره؟
باتشکر

cellspacing و cellpadding تنها در ایجاد حاشیه بین سلول ها نقش دارند (که حاشیه را برابر 0 می کنند) در حالت معمول بیشتر مرورگرها حاشیه پیش فرض برای سلول ها در نظر می گیرند، اما در کل این روش تاثیر خاصی در سبک شدن قالب ندارد و توصیه نمی شود، باید سعی کنید اگر امکان دارد از div استفاده کنید یا اینکه از جدول به همین صورت فعلی.

ReYhAnE

۰۹:۱۱ ۱۳۹۲/۰۸/۱۱

سلام..خسته نباشید.. خیلی ممنون از مطالبتون..خیلی کمکم کرد...با سپاس فراوان ;))))

خلیل

۰۱:۱۱ ۱۳۹۲/۰۷/۲۶

ممنون از اموزش خوبتون

محمد

۰۰:۵۶ ۱۳۹۲/۰۴/۳۰

داداش گلم دستت درد نکنه.
اصلا نمی دونستم همچین صفتی هم هست.
حل شد.

محمد

۲۰:۰۲ ۱۳۹۲/۰۴/۲۹

سلام
من یه کلاس برای تغییر پس زمینه موقع mouseover پیدا کردم :

<style type="text/css">
    .test
    {
        background-image: url('?');
        display: block;
        width: 40px;
        height: 40px;
    }
    .test:hover
    {
        background-image: url('?');
    }   
</style>

مشکل من اینجاست که وقتی می خوام چند لینک کنار هم از این کلاس استفاده کنند نمیشه و لینک بعدی تو سطر پایین قرار می گیره. راهکارش چیه ؟ ممنون

به جای مقدار block برای خاصیت display، از inline-block استفاده کنید، احتمالا مشکل حل شود.

mina

۲۱:۵۳ ۱۳۹۱/۰۸/۱۸

يه دنيا ممنون.

مریم

۱۳:۱۶ ۱۳۹۱/۰۶/۱۹

سلام ببخشید من تازه دارم طراحی وب یاد می گیرم میشه راهنماییم کنید برا search
چی کار باید کنم

سلام
باکس های جستجو از تگ های input در HTML استفاده می کنند، پس باید با استفاده از CSS و نسبت دادن کلاس به تگ های input، استایل مورد نظر را ایجاد کنید (تسلط نسبی بر CSS نیاز است)، ضمن اینکه قبل از این کار یعنی استایل نویسی، باید با ساختار و نحوه کار آنها در HTML نیز آشنا باشید.

نخست

قبلی

بعدی

آخر

صفحه 4 از 4

لطفا پیش از ارسال دیدگاه نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
- به سوالات کلی، زمانبر، مبهم و مشکلاتی که تلاشی برای رفع آنها نکرده باشید پاسخ مختصر داده شده یا به بخش برنامه نویسی اختصاصی ارجاع داده می شوند.
- کدها و اسکریپت های طولانی را ترجیحا در یک صفحه وب آنلاین یا به صورت حساب موقت و آزمایشی قرار دهید تا امکان بررسی دقیق مشکل و خطایابی میسر باشد.
- تمام دیدگاه های ارسالی خوانده شده و برای هر کاربر مدت زمان لازم جهت پاسخگویی در نظر گرفته می شود، لطفا از طرح سوالات متعدد در بازه زمانی کوتاه خودداری کنید.