آموزش ساخت نقشه XML سایت (Sitemap) با PHP و MySQL

XML چیست و چرا در نقشه سایت استفاده می شود؟

XML (مخفف eXtensible Markup Language) زبان نشانه گذاری برای انتقال اطلاعات بین دستگاه های مختلف و یک استاندارد فراگیر است، XML قابل استفاده برای ماشین و قابل خواندن و درک توسط انسان است و این قابلیت وجود دارد تا با ساده ترین متد ممکن در تگ های مختلف نقشه XML سایت مواردی مانند آدرس صفحه، دوره به روزرسانی، تاریخ آخرین تغییرات، اولویت آدرس ها و... را برای هر URL به صورت جداگانه مشخص کنیم، لذا پروتکل Sitemap این زبان را برای ایجاد نقشه سایت مناسب دیده و در نظر گرفته است.

شیوه نگارش (Syntax) نقشه XML سایت

شیوه نگارش (Syntax) یک نقشه XML سایت در حالت کلی و برای نمونه به شکل زیر است:

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<urlset xmlns="http://www.sitemaps.org/schemas/sitemap/0.9">
<url>
<loc>http://www.example.com</loc>
</url>
<url>
<loc>http://www.example.com/?link=2</loc>
</url>
</urlset>

توضیح:
- رمزگذاری (encoding) نقشه XML سایت باید به صورت UTF-8 باشد که در خط اول دستورات آن را تنظیم می کنیم.
- sitemaps.org آدرس سایت رسمی پروتکل نقشه XML سایت است، در شروع تگ urlset آن را به عنوان پروتکل مرجع قرار می دهیم.
- هر نقشه XML سایت باید با یک تگ urlset شروع و پایان یابد، در واقع تگ urlset برای هر نقشه سایت، تنها یک بار تکرار می شود.
- لینک ها و اطلاعات آنها در تگ url و به تعداد مورد نیاز قرار می گیرند، ترجیحا لینک ها را از بالاترین سطح تا پائین ترین سطح در تگ های url مرتب کنید، به طور مثال بخش ها را ابتدا و زیرمجموعه ها را در سطح های پائین تر قرار دهید.
- برای آدرس هایی که در سایت شما به اسلش (/) ختم می شوند، در نقشه سایت نیز باید حتما اسلش را در پایان آدرس URL قرار دهید، در غیر اینصورت نیازی به این کار نیست و توصیه نیز نمی شود، در واقع باید آدرس ها را به همان شکلی وارد کنید که در سایتتان استفاده می کنید.
- از به کار بردن کاراکترهای &, ', ", > و < در آدرس لینک ها خودداری کنید و به جای آنها از جایگزین HTML استفاده نمائید، در PHP با توابعی مانند htmlspecialchars می توان کاراکترهای خاص را به مقادیر HTML آنها تبدیل کرد.

ایجاد نقشه XML سایت به صورت داینامیک با PHP و MySQL

معمولا تعداد لینک های سایت های امروزی به چند مورد محدود نیست و همواره با تغییراتی افزایشی همراه است، از این جهت به روزرسانی دستی فایل XML امری بسیار زمانبر و با ضریب بروز اشتباه بالا خواهد بود و به همین جهت برای مدیریت و به روزرسانی نقشه XML سایتمان باید از زبان های سمت سرور و از جمله PHP و سیستم مدیریت پایگاه داده MySQL استفاده کنیم، در کد زیر ما اطلاعات فرضی را از پایگاه داده فراخوانی کرده و برای هر مطلب، لینک آن را به نقشه سایتمان اضافه و در پایان لینک ها را در یک فایل با نام sitemap.xml کپی می کنیم:

<?php
//ابتدا یک فایل با نام sitemap.xml بسازید.
//فایل را دریافت کرده و یک بار محتویات آن را پاک می کنیم
$file = "sitemap.xml";
//تنظیم مجوز های ویرایش
chmod($file, 0755);
//استفاده از متد w+
$file_handle = fopen($file, 'w+')
or die("خطا: سطح دسترسی برای ویرایش فایل در سرور تنظیم نیست!");
//متغیر با مقادیر خالی
$empty = "";
//نوشتن در فایل
$string_data = $empty;
fwrite($file_handle, $string_data);
fclose($file_handle);

//باز کردن مجدد فایل
$file = "sitemap.xml";
chmod($file, 0755);
//این بار با متد a
$file_handle = fopen($file, 'a') or die("خطا: سطح دسترسی برای ویرایش فایل در سرور تنظیم نیست!");
    
$start = "<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<urlset xmlns=\"http://www.sitemaps.org/schemas/sitemap/0.9\">\n";
//نوشتن فایل با متد a
$string_data = $start;
fwrite($file_handle, $string_data);

//صفحه نخست
$home = "<url><loc>http://example.com</loc></url>\n";
//نوشتن
$string_data = $home;
fwrite($file_handle, $string_data);

//قبل از اتصال به پایگاه داده باید اطلاعات اتصال را تعریف کنید
$conn = mysqli_connect("localhost", "db_user", "db_pass", "db_name"); 
if(!$conn){
    echo "Error!: " . mysqli_connect_errno() . ' - ' . mysqli_connect_error();
} else{
    //دریافت اطلاعات پست ها از دیتابیس و تبدیل به لینک
    $result = mysqli_query($conn, "SELECT * FROM posts ORDER BY rank ASC") or die(mysqli_error($conn));
    while($row = mysqli_fetch_array($result)){
        $id = $row['id'];
        $url = "<url><loc>http://example.com/?id=$id</loc></url>\n";
        //نوشتن
        $string_data = $url;
        fwrite($file_handle, $string_data);
    }
}

//بستن نقشه سایت
$end = "</urlset>";
//نوشتن
$string_data = $end;
fwrite($file_handle, $string_data);
fclose($file_handle);
//پایان اتصال
mysqli_close($conn);
?>

توضیح:
- فایلی با نام sitemap.xml ترجیحا در ریشه سایت بسازید.
- در کد بالا ابتدا بعد از فراخوانی فایل یک بار با متد +w محتویات آن را پاک سازی می کنیم (این کار برای جلوگیری از تکرار لینک ها در هر بار به روزرسانی نقشه XML سایتمان است).
- مجدد فایل را این بار با متد a فراخوانی کرده و اطلاعات جدید را در آن می نویسیم (فرق متد a و +w در این است که متد a به محتویات کنونی فایل خللی وارد نمی کند و در انتهای مقادیر موجود، مقادیر جدید را اضافه می کند اما متد +w فایل را خالی کرده و مجدد می نویسد).
- در نمونه کد بالا اطلاعات را از جدولی فرضی به نام posts دریافت کرده و برای هر مطلب یک لینک به خروجی می دهیم، توجه داشته باشید که اکستنشن استفاده شده در کد mysqli است که قاعدتا می تواند بر اساس نیاز خود از PDO نیز استفاده کنید.
- لینک های ما باید استاندارد HTML باشند و لذا استفاده از کارکترهای خاص &, ', ", > و < در آدرس لینک ها مجاز نمی باشد، توابعی مانند htmlspecialchars در PHP در این مورد کاربرد دارند.
- برای آپدیت مرتب نقشه XML سایت می توانیم به عنوان مثال آن را به کدهای صفحه ای که مطالبمان را از آن ارسال می کنیم اضافه کرده تا با هر بار ارسال مطلب جدید، اطلاعات فایل sitemap.xml نیز به روز رسانی شود، قاعدتا برای اعمال این حالت باید کمی برنامه نویسی سمت سرور (مانند PHP) مرتبط با CMS مورد استفاده بلد باشیم.
استفاده از نقشه XML سایت به لینک های معمول محدود نمی شود، محتویات دیگر صفحات وب از جمله تصاویر، ویدئوها، اخبار و... را نیز می توان در Sitemap گنجاند:

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<urlset xmlns="http://www.sitemaps.org/schemas/sitemap/0.9"
        xmlns:image="http://www.sitemaps.org/schemas/sitemap-image/1.1"
        xmlns:video="http://www.sitemaps.org/schemas/sitemap-video/1.1">
<url>
<loc>http://www.example.com/</loc>
<image:image>
<image:loc>http://example.com/imagename.jpg</image:loc>
</image:image>
<video:video>     
<video:content_loc>http://www.example.com/videofilename.flv</video:content_loc>
<video:player_loc allow_embed="yes" autoplay="ap=1">http://www.example.com/videoplayer.swf?video=videofilename</video:player_loc>
<video:thumbnail_loc>http://www.example.com/thumbs/videofilename.jpg</video:thumbnail_loc>
<video:title>عنوان ویدئو</video:title>  
<video:description>توصیف ویدئو</video:description>
</video:video>
</url>
<url>
<loc>http://www.example.com/?link=2</loc>
</url>
</urlset>

افزودن تاریخ و اطلاعات بیشتر به Sitemap

علاوه بر تگ <loc> که آدرس لینک ها را در آن قرار می دهیم، از چند تگ (اختیاری) دیگر نیز می توانیم در نقشه XML سایت خود استفاده کنیم، از جمله <lastmod> برای نمایش تاریخ ایجاد یا به روز رسانی لینک، <changefreq> که دوره تغییر یک لینک را مشخص می کند و <priority> که میزان اهمیت آن را نسبت به سایر لینک ها نشان می دهد.

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?> 
<urlset xmlns="http://www.sitemaps.org/schemas/sitemap/0.9"> 
<url> 
<loc>http://www.example.com</loc>
<lastmod>2012-03-20</lastmod>
<changefreq>monthly</changefreq>
<priority>0.8</priority> 
</url> 
<url> 
<loc>http://www.example.com/?link=2</loc>
<lastmod>2012-02-18T21:45:19+03:30</lastmod>
<changefreq>weekly</changefreq>
<priority>1</priority> 
</url> 
</urlset>

توضیح:
- فرمت مقادیر تگ <lastmod> می تواند به صورت تاریخ ساده یا تاریخ همراه زمان و اختلاف زمانی باشد (در مثال بالا از هر دو روش استفاده کرده ایم).
- تگ <changefreq> می تواند مقادیری مانند ماهیانه (monthly)، هفتگی (weekly)، ساعت به ساعت (hourly)، روزانه (daily)، سالیانه (yearly)، همیشگی (always) و یا هرگز (never) داشته باشد که نشان دهنده چرخه حدودی تغییرات آن لینک است.
- تگ <priority> میزان اهمیت لینک را مشخص می کند، این مقدار می تواند به ترتیب از کم اهمیت ترین (0.0) تا پراهمیت ترین (1.0) در نوسان باشد.
اطلاعات تکمیلی در خصوص نقشه XML سایت را می توانید در سایت رسمی آن مشاهده کنید:

sitemaps.org