نحوه متحرک ساختن متن با تگ marquee در HTML

تگ marquee چیست و چه کاربردی دارد؟

marquee نام تگی است که اولین بار توسط مرورگر اینترنت اکسپلورر (Internet Explorer) معرفی شد، این تگ با هدف متحرک سازی متن، تصویر و... در صفحات HTML به صورت های مختلف، از جمله اسکرول در جهت عمودی، افقی، چپ و راست، با قابلیت تنظیم سرعت، رنگ و برخی ویژگی های دیگر ارائه گردید و در حال حاضر توسط اکثر مرورگرهای وب پشتیبانی می شود، برخی آن را با تگ مشابه blink مقایسه می کنند که البته marquee با blink تفاوت دارد، چرا که از تگ blink صرفا جهت ایجاد متون و لینک های چشمک زن استفاده می شود اما تگ marquee کاربرد متفاوت دارد و برای اسکرول متن یا تصویر با قابلیت های بیشتر به کار می رود، با وجود کاربردی بودن این تگ کنسرسیوم جهانی وب W3C به دلایلی توصیه می کند که از آن در کدنویسی و طراحی صفحات وب استفاده نشود که جای تامل دارد.

چرا نباید از تگ marquee استفاده کنیم؟

چند دلیل برای اینکه نباید از تگ marquee استفاده کنیم ارائه شده است، نخست اینکه متن های متحرک توجه انسان را به خود جلب می کنند و باعث می شوند که تمرکز کاربر از روی محتوای اصلی به موارد جانبی معطوف شود، از طرفی لینک هایی که به صورت متحرک در صفحه در حرکت هستند قدرت مانور کمتری در اختیار کاربران قرار می دهند، چرا که معمولا کاربر مدت زمان کمی فرصت دارد تا روی یک لینک مد نظر کلیک کند یا باید زمانی را در انتظار اسکرول مجدد آن صبر نماید، دلیل دیگر می تواند منسوخ شدن این تگ توسط کنسرسیوم جهانی وب یا W3C باشد که ممکن است در آینده باعث عدم پشتیبانی صحیح مرورگرها از این تگ شود، از طرفی اگر می خواهیم کدنویسی معتبر از نظر سرویس اعتبار سنجی validator.w3.org داشته باشیم نیز استفاده از این تگ توصیه نمی شود.

دلایل و ضرورت استفاده از تگ marquee

علی رغم مواردی که به عنوان معایب این تگ عنوان کردیم هنوز هم می توان marquee را ساده ترین روش برای ایجاد متن متحرک در وب لقب داد، از این گذشته گاهی مواقع به طور مثال در وبلاگ و سایت هایی که به تعداد زیادی لینک خروجی می دهند، استفاده از تگ marquee می تواند به اصطلاح به جمع و جور شدن کار تا حدود زیادی کمک کند، یا در مورد سایت ها و وبلاگ هایی که مسائل مربوط به سئو و بهینه سازی برایشان دارای اهمیت چندانی نیست (به طور مثال پایگاه های اداری، سازمانی، شخصی و...) استفاده از این تگ مشکل خاصی محسوب نمی شود، برخی نیز به جهت زیباتر شدن کار از marquee استفاده می کنند، در هر حال گاهی استفاده از متن متحرک به دلایل مختلف اجتناب ناپذیر است به همین دلیل در این آموزش سعی می کنیم علاوه بر تگ پیش فرض marquee سایر روش های جایگزین را نیز بررسی کنیم.

نحوه استفاده از تگ marquee

استفاده از این تگ بسیار آسان است، کافی است متن مورد نظر خود را به صورت زیر تنظیم کنیم:

<marquee>متن متحرک</marquee>

این تگ ویژگی هایی دارد که جهت اعمال تنظیمات دلخواه می توانیم از آنها استفاده کنیم.

ویژگی behavior

مثال بالا تنها حالت پیش فرض متن متحرک را ایجاد می کند، اما اگر بخواهیم تنظیمات بیشتری بر روی نحوه حرکت، سرعت، رنگ پس زمینه و ... اعمال کنیم باید ویژگی های بیشتری را به کار ببریم، یکی از این خاصیت ها behavior است، این ویژگی در واقع نوع اسکرول را نشان می دهد و دارای سه مقدار است:
alternate: متن متحرک با برخورد به انتهای بلاک در جهت عکس و به صورت پینگ پنگی حرکت می کند.
scroll: متن از یک سمت وارد شده و از سمت دیگر بلاک خارج می شود.
slide: متن از یک سمت وارد شده و در سمت دیگر، در انتهای بلاک متوقف می شود.
مثال:

<marquee behavior="slide">متن متحرک</marquee>

با توجه به مقدار ویژگی behavior در این نمونه کد متن متحرک از یک سمت وارد شده و در انتهای بلاک متوقف می شود.

ویژگی bgcolor

تگ marquee را می توان با ویژگی bgcolor به صورت سفارشی تنظیم کرد، همانطور که از نام این ویژگی مشخص است برای تعیین رنگ پس زمینه کاربرد دارد که مقادیر کدهای هگز را در خود جای می دهد.

<marquee behavior="slide" bgcolor="#CCCCCC">متن متحرک</marquee>

کدهای رنگی هگز را می توانیم از برنامه های گرافیکی نظیر فتوشاپ یا ابزارهایی که بدین منظور در وب وجود دارد دریافت کنیم، ابزار زیر در سایت بدین منظور در نظر گرفته شده است:

https://webgoo.ir/tool/hex-rgb-color

ویژگی dir

اگر متن به زبان فارسی یا در کل به زبان هایی است که از راست به چپ نوشته می شوند بهتر است از ویژگی dir و مقادیر rtl استفاده کنیم تا جهت چینش متن به نحو صحیح نمایش داده شود، dir دو مقدار ltr (برای حروف انگلیسی و از چپ به راست) و rtl (برای حروف فارسی و از راست به چپ) دارد.

<marquee behavior="slide" bgcolor="#CCCCCC" dir="rtl">متن متحرک</marquee>

عبارت LTR مخفف Left To Right و عبارت RTL مخفف Right To Left است.

ویژگی direction

از خاصیت direction برای تعیین جهت اسکرول استفاده می شود، چهار جهت اصلی یعنی بالا، پائین، چپ و راست را می توانیم به صورت مقادیر زیر در نظر بگیریم.
down: پائین
up: بالا
left: چپ
right: راست
به عنوان مثال:

<marquee behavior="slide" bgcolor="#CCCCCC" dir="rtl" direction="down">متن متحرک</marquee>

با توجه به مقادیر down برای خاصیت direction اسکرول از بالا به پائین صورت می گیرد.

ویژگی height و width

برای تعیین ارتفاع و عرض بلاکی که متن متحرک را در خود نمایش می دهد از دو خاصیت height و width با مقادیر پیکسلی یا به صورت درصد استفاده می کنیم.

<marquee behavior="scroll" bgcolor="#CCCCCC" dir="rtl" direction="left" height="25" width="200">متن متحرک</marquee>

با توجه به این نمونه کد بلاکی که متن متحرک را در خود نمایش می دهد 200 پیکس عرض خواهد داشت.

ویژگی loop

برخی مواقع ممکن است بخواهیم تعداد دفعات اسکرول ها را در چند دور محدود کنیم، بدین منظور از ویژگی loop و یک عدد به عنوان مقادیر استفاده می کنیم، مقادیر 1- در واقع همان حالت پیش فرض و دور تکرار بینهایت است.

<marquee behavior="scroll" bgcolor="#CCCCCC" dir="rtl" direction="left" height="25" width="200" loop="-1">متن متحرک</marquee>

ویژگی scrollamount

برای تعیین سرعت اسکرول (طی کردن تعداد پیکسل در هر فریم) از ویژگی scrollamount با یک عدد (معمولا بین 1 تا 10) به عنوان مقادیر استفاده می شود، هر چه عدد کوچکتر باشد سرعت اسکرول و تعداد پیکسل طی شده کم تر است و هرچه عدد بزرگتر باشد سرعت اسکرول و تعداد پیکسل در هر فریم بیشتر است.

<marquee behavior="scroll" bgcolor="#CCCCCC" dir="rtl" direction="left" height="25" width="200" loop="-1" scrollamount="3">متن متحرک</marquee>

ویژگی scrolldelay

ویژگی scrolldelay در واقع تکمیل کننده scrollamount است، از scrolldelay برای تعیین وقفه ها (به میلی ثانیه) استفاده می شود، برای ایجاد بهینه ترین حالت اسکرول بهتر است برای هر دو خاصیت مقادیر 1 را در نظر بگیریم.

<marquee behavior="scroll" bgcolor="#CCCCCC" dir="rtl" direction="left" height="25" width="200" loop="-1" scrollamount="1" scrolldelay="1">متن متحرک</marquee>

کنترل اسکرول متن با جاوا اسکریپت

علاوه بر ویژگی هایی که تا این لحظه در تگ marquee بررسی کردیم از دو خاصیت پرکاربرد مبتنی بر جاوا اسکریپت نیز می توانیم برای کنترل حرکت متن زمانی که نشانه گر ماوس را روی آن می بریم استفاده کنیم، بر این اساس با رویدادهای onmouseover و onmouseout می توانیم کنترل رفتار بلاک را در هنگامی که کاربر ماوس را جهت کلیک کردن بر روی باکس متحرک می برد در اختیار داشته باشیم، به این صورت که پس از بردن ماوس در محدوده بلاک متن متحرک متوقف شود و با خارج شدن ماوس از محدوده بلاک دوباره متن به حرکت اسکرولی خود ادامه دهد، بدین منظور باید مقادیر زیر را برای پارامتر onmouseover و onmouseout تنظیم کنیم:

<marquee behavior="scroll" bgcolor="#CCCCCC" dir="rtl" direction="left" height="25" width="200" loop="-1" scrollamount="1" scrolldelay="1" onmouseover="this.setAttribute('scrollAmount', 0, 0)" onmouseout="this.setAttribute('scrollAmount', 1, 0)">متن متحرک</marquee>

دقت کنیم مقادیر تعریف شده برای خاصیت های onmouseover و onmouseout به حروف بزرگ و کوچک حساس هستند.

استفاده از CSS و JavaScript برای ایجاد متن متحرک

همان طور که گفتیم علی رغم ساده و سریع بودن استفاده از تگ marquee برای ایجاد متن متحرک در صفحات HTML، کمیسیون جهانی وب W3C به دلایلی استفاده از این تگ را بد و منسوخ شده عنوان کرده است (هرچند مرورگرها در حال حاضر از این تگ تا حدود زیادی پشتیبانی می کنند)، به همین دلیل و به عنوان روش جایگزین می توانیم از قابلیت های CSS و در صورت نیاز کدهای JavaScript برای ایجاد و کنترل متن متحرک استفاده کنیم، یکی از پرکاربردترین این قابلیت ها استفاده از animation و ایجاد فریم های کلیدی (keyframes یا گام های انیمیشن که فرم کار از نقطه ای به نقطه دیگر تغییر می کند) است، برای این منظور چند نمونه زیر بسته به هدف کاربرد دارند:
- کد CSS + HTML متن متحرک (Scrolling Text)، شروع خودکار، حرکت از راست به چپ (مناسب برای نمایش جملات فارسی):

<style>
#marquee-block {
    width: 500px;
    margin: 0 auto;
    white-space: nowrap;
    overflow: hidden;
    box-sizing: border-box;
    background: #ccc;
    direction: rtl;
}
#marquee-text {
    display: inline-block;
    padding-right: 100%;
    animation: marquee 12s linear infinite;
}
#marquee-text:hover {
    animation-play-state: paused;
}
@keyframes marquee {
    0% {
        transform: translate(0, 0);
    }
    100% {
        transform: translate(100%, 0);
    }
}
</style>

<div id="marquee-block">
<span id="marquee-text">اين متن متحرک فارسی جهت نمونه است ... برای بررسی امکان توقف انیمیشن ماوس را روی متن ببرید.</span>
</div>

با اعمال تغییرات در قسمت keyframes به صورت نمونه زیر می توانیم حالت انیمیشن را به صورت پینگ پنگی (Bouncing) تغییر دهیم:

@keyframes marquee {
    0% {
        transform: translate(0, 0);
    }
    50% {
        transform: translate(100%, 0);
    }
    100% {
        transform: translate(0, 0);
    }
}

در واقع به جای دو نقطه کلیدی سه نقطه (0، 50، 100 درصد) در نظر گرفته ایم.
- کد CSS + HTML متن متحرک (Scrolling Text)، شروع خودکار، حرکت از چپ به راست (مناسب برای نمایش جملات انگلیسی):

<style>
#marquee-block {
    width: 500px;
    margin: 0 auto;
    white-space: nowrap;
    overflow: hidden;
    box-sizing: border-box;
    background: #ccc;
    direction: ltr;
}
#marquee-text {
    display: inline-block;
    padding-left: 100%;
    animation: marquee 12s linear infinite;
}
#marquee-text:hover {
    animation-play-state: paused;
}
@keyframes marquee {
    0% {
        transform: translate(0, 0);
    }
    100% {
        transform: translate(-100%, 0);
    }
}
</style>

<div id="marquee-block">
<span id="marquee-text">this is an English animated text for example ... hover over the text to check the animation pause ability.</span>
</div>

- کد CSS + HTML متن متحرک (Scrolling Text)، شروع خودکار، حرکت از بالا به پائین:

<style>
#marquee-block {
    width: 300px;
    height: 200px;
    margin: 0 auto;
    overflow: hidden;
    box-sizing: border-box;
    background: #ccc;
    direction: rtl;
}
#marquee-text {
    display: inline-block;
    padding-bottom: 100%;
    animation: marquee 8s linear infinite;
}
#marquee-text:hover {
    animation-play-state: paused;
}
@keyframes marquee {
    0% {
        transform: translateY(-10%);
    }
    100% {
        transform: translateY(60%);
    }
}
</style>

<div id="marquee-block">
<span id="marquee-text">اين متن متحرک جهت نمونه است ... برای بررسی امکان توقف انیمیشن ماوس را روی متن ببرید.</span>
</div>

در این حالت برای پارامتر transform از مقدار translateY (حرکت در راستای محور Yها) استفاده کرده ایم.
برای ایجاد حالت اسکرول از پائین به بالا کافی است قسمت keyframes را به صورت زیر تغییر دهیم:

@keyframes marquee {
    0% {
        transform: translateY(60%);
    }
    100% {
        transform: translateY(-10%);
    }
}

با کم و زیاد کردن مقادیر translateY در هر فریم کلیدی می توانیم اثر آن را روی نحوه اسکرول متن بررسی کنیم.
- کد CSS + JavaScript + HTML متن متحرک (Slide-In Text)، شروع با کلیک، حرکت از چپ به راست (مناسب برای نمایش جملات فارسی):

<style>
#marquee-block {
    position: relative;
    width: 500px;
    height: 50px;
    margin: 0 auto;
    overflow: hidden;
    box-sizing: border-box;
    background: #ccc;
    direction: rtl;
}
#marquee-text {
    position: absolute;
    width: 100%;
    height: 100%;
    animation: marquee 3s ease-out infinite;
    animation-play-state: paused;
    text-align: left;
}
@keyframes marquee {
    0% {
        transform: translateX(0);
    }
    100% {
        transform: translateX(65%);
    }
}
</style>

<script>
function toggleSlideText(id, type){
    var elm = document.getElementById(id);
    
    if(type == 'run'){
        elm.style.animationPlayState = 'running';
    } else if(type == 'pause'){
        elm.style.animationPlayState = 'paused';
    }
}
</script>
<div id="marquee-block">
<span id="marquee-text">اين متن متحرک فارسی جهت نمونه است.</span>
</div>
برای بررسی حالت اسلاید بر روی دکمه کلیک کنید:
<button onclick="toggleSlideText('marquee-text', 'run');">اسلاید</button>
<button onclick="toggleSlideText('marquee-text', 'pause');">توقف</button>

همان طور که مشخص است در این روش برای کنترل شروع و توقف حالت اسلاید انیمیشن از دکمه (button) و تابع جاوا اسکریپتی (toggleSlideText) استفاده کرده ایم.
- کد CSS + JavaScript + HTML متن متحرک (Slide-In Text)، شروع با کلیک، حرکت از راست به چپ (مناسب برای نمایش جملات انگلیسی):

<style>
#marquee-block {
    position: relative;
    width: 500px;
    height: 50px;
    margin: 0 auto;
    overflow: hidden;
    box-sizing: border-box;
    background: #ccc;
    direction: ltr;
}
#marquee-text {
    position: absolute;
    width: 100%;
    height: 100%;
    animation: marquee 3s ease-out infinite;
    animation-play-state: paused;
    text-align: left;
}
@keyframes marquee {
    0% {
        transform: translateX(50%);
    }
    100% {
        transform: translateX(0);
    }
}
</style>

<script>
function toggleSlideText(id, type){
    var elm = document.getElementById(id);
    
    if(type == 'run'){
        elm.style.animationPlayState = 'running';
    } else if(type == 'pause'){
        elm.style.animationPlayState = 'paused';
    }
}
</script>
<div id="marquee-block">
<span id="marquee-text">this is an English animated text for example.</span>
</div>
برای بررسی حالت اسلاید بر روی دکمه کلیک کنید:
<button onclick="toggleSlideText('marquee-text', 'run');">اسلاید</button>
<button onclick="toggleSlideText('marquee-text', 'pause');">توقف</button>

مثال و پیش نمایش آنلاین

جهت کمک به درک بهتر مبحث، نمونه کدهایی را که در این آموزش درج کردیم با مثال و پیش نمایش آنلاین بررسی می کنیم:

<!DOCTYPE html>
<html lang="fa">
<head>
<meta charset="utf-8">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">
<title>وبگو | ايجاد متن متحرک با تگ marquee، CSS و جاوا اسکريپت</title>
<!-- Webgoo.ir -->
<style>
body {
    font-family: Tahoma, Geneva, sans-serif;
    font-size: 12px;
    direction: rtl;
    line-height: 22px;    
}
#marquee-block-1 {
    width: 200px;
    margin: 0 auto;
    white-space: nowrap;
    overflow: hidden;
    box-sizing: border-box;
    background: #ccc;
    direction: rtl;
}
#marquee-block-2 {
    width: 500px;
    margin: 0 auto;
    white-space: nowrap;
    overflow: hidden;
    box-sizing: border-box;
    background: #ccc;
    direction: rtl;
}
#marquee-text-2 {
    display: inline-block;
    padding-right: 100%;
    animation: marquee-2 12s linear infinite;
}
#marquee-text-2:hover {
    animation-play-state: paused;
}
@keyframes marquee-2 {
    0% {
        transform: translate(0, 0);
    }
    100% {
        transform: translate(100%, 0);
    }
}
#marquee-block-3 {
    position: relative;
    width: 500px;
    height: 50px;
    margin: 0 auto;
    overflow: hidden;
    box-sizing: border-box;
    background: #ccc;
    direction: ltr;
}
#marquee-text-3 {
    position: absolute;
    width: 100%;
    height: 100%;
    animation: marquee-3 3s ease-out infinite;
    animation-play-state: paused;
    text-align: left;
}
@keyframes marquee-3 {
    0% {
        transform: translateX(50%);
    }
    100% {
        transform: translateX(0);
    }
}
</style>
</head>
<body>
<noscript>
جاوا اسکریپت در مرورگر شما غیر فعال است!
</noscript>
متن متحرک با تگ marquee:<br>
<div id="marquee-block-1">
<marquee behavior="scroll" bgcolor="#CCCCCC" dir="rtl" direction="right" height="25" width="200" loop="-1" scrollamount="1" scrolldelay="1" onmouseover="this.setAttribute('scrollAmount', 0, 0)" onmouseout="this.setAttribute('scrollAmount', 1, 0)">متن متحرک</marquee>
</div>
<hr>
متن متحرک به صورت اسکرول با CSS:<br>
<div id="marquee-block-2">
<span id="marquee-text-2">اين متن متحرک فارسی جهت نمونه است ... برای بررسی امکان توقف انیمیشن ماوس را روی متن ببرید.</span>
</div>
<hr>
متن متحرک به صورت اسلاید با CSS:<br>
<script>
function toggleSlideText(id, type){
    var elm = document.getElementById(id);
    
    if(type == 'run'){
        elm.style.animationPlayState = 'running';
    } else if(type == 'pause'){
        elm.style.animationPlayState = 'paused';
    }
}
</script>
<div id="marquee-block-3">
<span id="marquee-text-3">this is an English animated text for example.</span>
</div>
برای بررسی حالت اسلاید بر روی دکمه کلیک کنید:
<button onclick="toggleSlideText('marquee-text-3', 'run');">اسلاید</button>
<button onclick="toggleSlideText('marquee-text-3', 'pause');">توقف</button>
</body>
</html>

پیش نمایش آنلاین