آموزش برنامه نویسی وب و مهارتهای مرتبط

شنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۴

Saturday, September 13, 2025 GMT +3:30

ساخت منوی کشویی با تگ ul li و CSS

از کدها و استایل CSS علاوه بر کاربردهای معمول و روزمره برای خلق جلوه های خاص در بستر وب نیز استفاده می شود، یکی از این جلوه ها که محبوبیت زیادی نیز بین طراحان وب دارد خلق منوهای کشویی (بازشونده) یا به اصطلاح Dropdown مبتنی بر تگ های ul li و CSS است، عملکرد این امکان به این صورت است که لیستی از منوها با قابلیت داشتن زیر مجموعه هنگام بردن نشانه گر ماوس روی تگ والد ظاهر و با خارج کردن ماوس از محدوده تگ والد مجددا به طور خودکار محو می شوند، نوع پیشرفته تر این منوها با جاوا اسکریپت یا جی کئوری (jQuery) نیز وجود دارد که معمولا حجم بالاتر و از نظر اجرا به اصطلاح سنگینتر هستند، به هر صورت در این آموزش می خواهیم با نحوه ساخت منوهای کشویی یا بازشونده مبتنی بر تگ ul li و صرف استیال CSS آشنا شویم.

چرا از تگ ul li استفاده کنیم؟

اینکه چرا باید برای ساختن منوهای بازشونده از تگ ul li استفاده کنیم در درجه اول به این علت است که این نوع منوها از لحاظ موتورهای جستجو به راحتی قابل فهم و ایندکس شدن هستند که به اصطلاح به آنها Search Engine Friendly (موتور جستجو پسند) می گویند، از طرفی برای کاربران نابینا یا دارای معلولیت جسمی (Screen Readers) که از ابزارهای سخنگو و خط بریل استفاده می کنند و نمی توانند از امکانات مبتنی بر استایل CSS به نحو مطلوب بهره بگیرند وجود منوهای مبتنی بر تگ های ul li باعث می شود که علی رغم غیر فعال بودن ویژگی های ظاهری همچنان منوها به صورت دسته بندی شده، ترتیبی و زیرمجموعه ای قابل استفاده باشند، دلیل دیگر نیز می تواند رعایت اصل کدنویسی معنایی باشد، در HTML مبحثی تحت عنوان Semantic یا معنایی وجود دارد که به طور خلاصه یعنی استفاده ی به جا از تگ ها در هدف مد نظر از معرفی آن تگ، به طور مثال برای ایجاد لیستی از آیتم ها تگ ul li کاربرد دارد و نباید از تگ های دیگر که فلسفه ای متفاوت دارند استفاده کنیم.

ساخت چارچوب کار با کدنویسی HTML

قبل از پرداختن به استایل CSS منو ابتدا چارچوب کار و منوهای خود را مبتنی بر تگ ul li در HTML به صورت زیر می نویسیم، البته کد زیر صرفا جهت نمونه است و می توانیم با توجه به نیازمان آن را ویرایش و سفارشی سازی کنیم:

<!DOCTYPE html>
<html lang="fa">
<head>
<meta charset="utf-8">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">
<title>وبگو | منوی کشويی با تگ ul li و CSS</title>
<!-- Webgoo.ir -->
</head>
<body>
<div id="main-menu">
<ul>
<li><a href="https://webgoo.ir">منوی اصلی</a>
   <ul class="sub-menu">
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>        
   </ul>
</li>
<li><a href="#">منوی جانبی</a>
    <ul class="sub-menu">
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>        
    </ul>
</li>
<li><a href="#">منوی جانبی</a>
    <ul class="sub-menu">
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زيرمجموعه</a></li>        
    </ul>
</li>
</ul>
<div class="clear"></div>
</div>
</body>
</html>

توضیح:
- به نحوه قرار گرفتن آیتم های منو به صورت تگ های ul li در حالت تو در تو دقت کنیم، هر تگ ul یک سطح از منو را تعریف می کند.
- برای مدیریت یکپارچه جایگاه و نحوه نمایش منو، یک بلاک والد با آی دی فرضی main-menu ساخته ایم که درون خود تگ ul اصلی با زیرمجموعه هایی به صورت li ul li دارد.
- در تگ های ul سطح دو از کلاس sub-menu استفاده کرده ایم که در ادامه نحوه تنظیم ویژگی های آیتم های آن را در CSS خواهیم دید.

تعریف استایل CSS منو

پس از اینکه اسکلت بندی و چارچوب کار را با کدنویسی HTML ساختیم نوبت به تعریف ویژگی های ظاهری با اختصاص آی دی و کلاس در CSS است، بر همین مبنا در کد بالا یک آی دی و یک کلاس به کار رفته است (آی دی main-menu و کلاس sub-menu)، لذا قسمت عمده کار ما تعریف ویژگی ها برای این دو سلکتور خواهد بود که در استایل زیر این کار را انجام داده ایم و علاوه بر دو سلکتور آی دی و کلاس موارد عمومی مثل فونت صفحه، رنگ و حالت لینک ها و... را نیز تنظیم کرده ایم:

<style>
body {
    font-family: Tahoma, Geneva, sans-serif;
    font-size: 12px;
    direction: rtl;
    line-height: 20px;
}
a {
    text-decoration: none;
    color: #03C;
}
a:hover {
    color: #CCC;
}
#main-menu {
    position: relative;
    line-height: 16px;
}
#main-menu a {
    display: block;
    width: 150px;
    padding: 8px;
    border: #666 solid 1px;
    background-color: #030;
    color: #FFF;           
}
#main-menu a:hover {
    background-color: #060;        
}
#main-menu ul {
    list-style-type: none;
    padding-top: 0px;    
}
#main-menu li {
    float: right;
    position: relative;
    text-align: center;
}
#main-menu li ul a {
    text-align: center;
    border: 0px;
    border-bottom: #666 1px solid;
}
#main-menu li:hover ul ul {
    display: none;
}
#main-menu li li:hover ul {
    display: block;
    position: absolute;
    top: 10px;
    right: 125px;
    z-index: 1000;
}
#main-menu ul.sub-menu {
    display: none;
    position: absolute;
    top: 30px;
    margin-right: 0px;
    padding: 0px;
    z-index: 999;
}
#main-menu ul.sub-menu li {
    text-align: center;
}
#main-menu li:hover ul.sub-menu {
    display: block;
    border: 1px solid #666;
}
.clear {
    clear: both;
}
</style>

توضیح:
- مقادیر مربوط به سلکتور body و a به صورت کلی ویژگی های ظاهری صفحه وب را تعریف می کنند و در واقع حالت پیش فرض هستند.
- مقادیر position در آی دی main-menu باید به صورت relative یا نسبی تعیین شود، به این صورت ویژگی های تگ های زیرمجموعه آن از موقعیت این تگ به عنوان والد تبعیت می کنند.
- در قسمت main-menu li به این جهت از float و مقادیر right استفاده کرده ایم که منوها در کنار هم در یک سطح و از راست به چپ قرار بگیرند.
- به نحوه تعریف استایل برای تگ های زیرمجموعه ای در کد بالا دقت کنیم، به طور مثال تعریف به صورت main-menu li ul a بر روی عنصر ul که خود زیر مجموعه li است و li نیز داخل بلاک div با آی دی main-menu قرار دارد در حالت لینک شده اثرگذار است.
- کلیه مقادیر مربوط به رنگ های پس زمینه با توجه به سلیقه قابل تغییر است و از این لحاظ مشکلی نخواهد بود.
- ویژگی z-index برای قرار گرفتن لایه مربوط به آیتم های منو در بالاترین سطح کاربرد دارد، هرچقدر عدد z-index بیشتر باشد آن لایه بالاتر از سایر لایه ها در صفحه نمایش داده می شود.
- قسمت مربوط به clear و مقادیر both برای قرار گرفتن صحیح منو داخل بلاک main-menu لازم است، این خاصیت از سمت چپ و راست بلاک یک خط فرضی ترسیم می کند و اجازه چینش سایر المان ها در یک ردیف را نمیدهد.

سازگاری منو با مرورگرهای مختلف

این منو با نسخه های به روز تمام مرورگرها سازگار است و تنها ممکن است در برخی مرورگرهای قدیمی و منسوخ شده به طور مثال مرورگر غیراستاندارد و قدیمی اینترنت اکسپلورر نسخه 6 که به درستی از ویژگی های CSS پشتیبانی نمی کنند مشکل ناسازگاری داشته باشیم، برخی مرورگرها نیز به صورت ناقص از امکانات منو پشتیبانی می کنند که می توانیم استایل مخصوص آنها را در صفحه وارد کنیم، این کار را برای سازگاری منو با مرورگر اینترنت اکسپلورر 7 با دستور شرطی زیر انجام داده ایم:

<!--[if IE 7]>
<style>
#main-menu ul.sub-menu {
    left: 0px;    
}
</style>
<![endif]-->

ایجاد منوی زیر مجموعه سطح دوم

با استفاده از خاصیت display و مقادیر none و block می توانیم منوی کشویی را توسعه داده و به هر تعداد منوی زیر مجموعه ایجاد کنیم، به طور مثال با افزودن ویژگی های CSS زیر به استایل منو این کار را برای ایجاد منوهای زیر مجموعه سطح دوم انجام می دهیم:

#main-menu li:hover ul ul {
    display: none;
}
#main-menu li li:hover ul {
    display: block;
    position: absolute;
    top: 10px;
    right: 125px;
    z-index: 1000;
}

توضیح:
- خاصیت display با مقادیر none در تکه کد اول برای حالتی است که تگ li اول در حالت فعال است (یعنی کاربر ماوس را روی یکی از منوهای اصلی می برد)، لذا تگ ul در دو سطح پائین تر از تگ li (یعنی همان تگ ul که منوی زیرمجموعه سطح دو را در خود دارد) باید مخفی باشد.
- خاصیت display با مقادیر block در تکه کد دوم برای حالتی است که تگ li دوم در حالت فعال است (یعنی کاربر ماوس را روی یکی از منوهای سطح اول می برد)، لذا تگ ul دربرگیرنده منوی زیر مجموعه سطح دوم باید نمایش داده شود.
- با درک قانون سلکتورها در CSS و کمی آزمایش و خطا می توانیم سطح منو را به تعداد بیشتری توسعه دهیم.

کد منو و پیش نمایش آنلاین

در زیر کد نهایی منو و پیش نمایش آن را به صورت آنلاین می توانیم بررسی و تست کنیم:

<!DOCTYPE html>
<html lang="fa">
<head>
<meta charset="utf-8">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">
<title>وبگو | منوی کشویی با تگ ul li و CSS</title>
<!-- Webgoo.ir -->
<style>
body {
    font-family: Tahoma, Geneva, sans-serif;
    font-size: 12px;
    direction: rtl;
    line-height: 20px;
}
a {
    text-decoration: none;
    color: #03C;
}
a:hover {
    color: #CCC;
}
#main-menu {
    position: relative;
    line-height: 16px;
}
#main-menu a {
    display: block;
    width: 150px;
    padding: 8px;
    border: #666 solid 1px;
    background-color: #030;
    color: #FFF;           
}
#main-menu a:hover {
    background-color: #060;        
}
#main-menu ul {
    list-style-type: none;
    padding-top: 0px;    
}
#main-menu li {
    float: right;
    position: relative;
    text-align: center;
}
#main-menu li ul a {
    text-align: center;
    border: 0px;
    border-bottom: #666 1px solid;
}
#main-menu li:hover ul ul {
    display: none;
}
#main-menu li li:hover ul {
    display: block;
    position: absolute;
    top: 10px;
    right: 125px;
    z-index: 1000;
}
#main-menu ul.sub-menu {
    display: none;
    position: absolute;
    top: 30px;
    margin-right: 0px;
    padding: 0px;
    z-index: 999;
}
#main-menu ul.sub-menu li {
    text-align: center;
}
#main-menu li:hover ul.sub-menu {
    display: block;
    border: 1px solid #666;
}
.clear {
    clear: both;
}
</style>
<!--IE 7-->
<!--[if IE 7]>
<style>
#main-menu ul.sub-menu {
    left: 0px;    
}
</style>
<![endif]-->
</head>
<body>
<div id="main-menu">
<ul>
<li><a href="https://webgoo.ir">منوی اصلی</a>
   <ul class="sub-menu">
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه &raquo;</a>
            <ul>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
           </ul>
        </li>
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه</a></li>        
   </ul>
</li>
<li><a href="#">منوی جانبی</a>
    <ul class="sub-menu">
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه &raquo;</a>
            <ul>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
           </ul>
        </li>
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه</a></li>        
    </ul>
</li>
<li><a href="#">منوی جانبی</a>
    <ul class="sub-menu">
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه &raquo;</a>
            <ul>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
           </ul>
        </li>          
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه</a></li>
        <li><a href="#">منوی زیرمجموعه &raquo;</a>
            <ul>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
                <li><a href="#">منوی زیر مجموعه - 2</a></li>
           </ul>
        </li>        
    </ul>
</li>
</ul>
<div class="clear"></div>
</div>
<hr>
برای بررسی ویژگی ها و سطوح منو ماوس را روی آیتم ها ببرید.
</body>
</html>

پیش نمایش آنلاین

دسته بندی: آموزش کاربردی » CSS

برچسب ها: CSS - طراحی وب

قبلی »

« بعدی

مطالب بیشتر:
تنظیم موقعیت در وسط و حذف حاشیه ها با CSS
ایجاد منو برای سایت یا وبلاگ با استفاده از CSS
ایجاد بلاک و تصویر شفاف (Transparent) با استفاده از CSS3
ساخت بلاک شناور عمودی با CSS
تنظیمات CSS مخصوص مرورگر اینترنت اکسپلورر

دیدگاه

۱۲۸ دیدگاه برای این مطلب ارسال شده است.

چینش دیدگاه ها به ترتیب از جدیدترین به قدیمی ترین است.

بلیان

۲۰:۴۵ ۱۳۹۳/۰۴/۲۳

ممنون
عالی بود

nedah

۱۴:۳۴ ۱۳۹۳/۰۳/۲۸

سلام وقتتون بخیر
ببخشید من میخام منوهای اصلی که هستند میخام کنار هم باشند!‌ در صورتی که زیر منوها میخام همونطوری باشن
میشه راهنمایی کنید
ممنون

تنظیم منوها به نحو سفارشی بدون تسلط بر CSS امکانپذیر نیست و حتی با داشتن این شرایط نیز نیاز به صرف وقت زیاد و آزمایش و خطا دارد!

Saman

۱۶:۱۳ ۱۳۹۳/۰۳/۲۳

ممنـــــون

navid

۱۹:۳۱ ۱۳۹۳/۰۳/۰۶

با سلام
مرسی از مطالب مفید سایتتون
فقط یه سوالی این کد رو باید کجای کد قالب وبلاگ قرار بدیم ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

جای خاصی وجود ندارد! (هر کجا که مناسب بود)، برای استفاده از این منو باید با HTML و CSS آشنایی داشته باشید، در غیر این صورت ممکن است باعث به هم ریختگی قالبتان شوید.

farbod

۱۷:۴۰ ۱۳۹۳/۰۲/۲۱

سلام یه سوال یک منو ساختم. من میخواستم وقتی روی یکی از زیر منو ها hover میشه یک عکس ظاهر شه روبروی همون زیر منو ....

برای این کار باید با جاوا اسکریپت + CSS آشنا باشید و کد اختصاصی بنویسید (به طور مثال در رویداد onmouseover یک تابع را اجرا کنید تا تصویر را در یک بلاک div نمایش دهد).

جواد

۲۳:۱۳ ۱۳۹۳/۰۱/۲۱

سلام
من می خوام چنین منویی درست کنم چی کار باید کنم؟؟؟؟

http://payaupload.ir/up/93/1/1397223020.png

هر چی با این کدهایی که دادید کلنجار رفتم دیدم نه نمی تونم کشویی که باز میشه رو از عمودی به افقی تبدیل کنم اگه میشه همین منو رو بسازید و اموزشش رو قرار بدید یا همینجا برام بذاریدش بگید که چی کار کنم ممنون اگر هم ای دی یاهو دارید خوشحال میشم باهاتون بیشتر در مورد برنامه نویسی حرف بزنم

javad.gh20

ممنون

آموزش منوی عمودی در سایت وجود دارد، کافی است عبارت "منوی آبشاری" را جستجو کنید، البته برای سفارشی سازی منو، باید بر CSS مسلط باشید.

reza

۲۳:۰۶ ۱۳۹۳/۰۱/۱۶

سلام. از # به چه منظور در کدهای Css قسمت قبل از Body استفاده میشه؟

تا جایی که اطلاع داریم علامت # نشانه یک ID در CSS است و تفاوتی نمی کند که برای چه عنصری استفاده شود، در واقع body# یعنی هر تگی که ID آن عبارت body باشد.

یاسر

۲۳:۲۴ ۱۳۹۳/۰۱/۰۲

اجرکم عند الله

محمد

۱۵:۱۰ ۱۳۹۲/۱۲/۲۳

سلام
تشکر ویژه می کنم عالی بود
فقط اگه ممکنه یه توضیح کوچیک برای اجرا این دستورات جهت منوی جوملا هم بفرمائید
باز هم ممنونم

اگر منظورتان استفاده از منو به صورت ماژول است، باید به انجمن های مربوطه مراجعه کنید، در غیر این صورت در کدهای PHP و HTML قالب می توانید به صورت مستقیم از منو استفاده کنید.

فروغ

۲۲:۲۷ ۱۳۹۲/۱۲/۰۵

وای دستتون درد نکنه حتما این کار رو می کنم

فروغ

۰۰:۲۴ ۱۳۹۲/۱۲/۰۵

سلام. من با نرم افزار dhtmlmenu یک منو برای سایتم ساختم که مثل منوی توضیح داده شده توسط شما هر قسمت دارای پهنای خاص خودشه اندازه ها بر اساس پیکسل هستش ولی یه مشکل وجود داره اینکه فقط در لپ تاپ من این منو سایزش متناسبه و پایین صفحه ی وبم اسکرول نمی اندازه توی سیستم دیگه ای سایتم رو اجرا می کنم انقدر طول منو ام زیاده که اسکرول عمودی بزرگی ایجاد میشه اگه میشه راهنماییم کنید که منوام داخل همه سیستم ها یک سایز باشه.

امکان تست منو به دلیل اینکه فایل js آن را ارسال نکرده اید وجود ندارد، در صورت تمایل تمام فایل های منو را در یک فایل zip و به آدرس ایمیل ما (در بخش تماس وجود دارد) ارسال کنید تا بررسی گردد.

mohamareza

۰۰:۵۵ ۱۳۹۲/۱۲/۰۱

تشکر تشکر تشکر
به خاطر پیش زمینه ای که برای من و امسال من در مورد زیر منوها ایجاد کردید

علی

۲۳:۴۸ ۱۳۹۲/۱۱/۲۸

با تشکر فراوان از نویسنده آموزش طراحی منو کشویی
آموزش بسیار عالی بود و کار ما رو راه انداخت ..
جا داره به خاطر قرار دادن این آموزش مفید از شما تشکر کنم .
پاینده باشید ...

عباس

۱۸:۳۹ ۱۳۹۲/۱۰/۲۱

سلام خدا قوت
ببخشید من 3 تا منوی اصلی و فرعی رو میخوام به 10 عدد منو اضافه بشه باید چی کار بکنم؟

برای این کار باید بر CSS و مخصوصا نحوه استفاده از خاصیت position مسلط باشید، در این صورت با الگو گرفتن از منوی فعلی می توانید به هر تعداد که بخواهید آن را توسعه دهید.

سحر

۰۶:۵۰ ۱۳۹۲/۱۰/۲۰

من منو روی دست کاری کردم ولی هر کاری می کنم که از سمت راست شروع بشه نمیشه لطفا به سایت سربزنید و راهنمایی کنید

به نظر مشکل منوی سایتتان بر طرف شده؟

صفحه 5 از 9

لطفا پیش از ارسال دیدگاه نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
- به سوالات کلی، زمانبر، مبهم و مشکلاتی که تلاشی برای رفع آنها نکرده باشید پاسخ مختصر داده شده یا به بخش برنامه نویسی اختصاصی ارجاع داده می شوند.
- کدها و اسکریپت های طولانی را ترجیحا در یک صفحه وب آنلاین یا به صورت حساب موقت و آزمایشی قرار دهید تا امکان بررسی دقیق مشکل و خطایابی میسر باشد.
- تمام دیدگاه های ارسالی خوانده شده و برای هر کاربر مدت زمان لازم جهت پاسخگویی در نظر گرفته می شود، لطفا از طرح سوالات متعدد در بازه زمانی کوتاه خودداری کنید.