دستور switch و case در PHP

کاربرد دستور switch در PHP

همانطور که از معنی عبارت switch (تعویض) پیداست از این دستور برای مقایسه یک پارامتر با مورد (case) یا موارد مد نظر استفاده می کنیم و در صورت برقرار (true) بودن مقایسه کدهای قسمت case یا case های مورد نظر اجرا می شود، دستور switch و case شباهت زیادی به دستور شرطی if و else دارد و حتی بعضا به جای هم استفاده می شوند اما فلسفه پیدایش این دو از هم جدا است و در برنامه نویسی پروژه های پیشرفته کاربردهای متمایز دارند، اگر بخواهیم نحوه کاربرد switch و case در PHP را با مثالی از دنیای واقعی توضیح دهیم می توانیم کتابخانه ای را فرض کنیم که با توجه به درخواست (switch) ما از بین کتاب ها (case ها) ی موجود یک یا چند مورد را انتخاب کرده و به عنوان نتیجه تحویل می دهد، یا رستورانی را تصور کنیم که از بین منوی غذاهای مختلف (به عنوان case ها) بر اساس سفارش مورد نظر (به عنوان switch) غذای مورد نظرمان را آماده می کند، هرچند تشبیه دنیای برنامه نویسی با اتفاقات زندگی روزمره دقیقا امکانپذیر نیست اما جهت تسهیل در آموزش و تبادر ذهنی می تواند مفید باشد.

شیوه نگارش (Syntax) دستور switch در PHP

شیوه نگارش یا Syntax دستور switch در PHP بی شباهت به سایر زبان های برنامه نویسی از جمله جاوا اسکریپت نیست، مشابه با جاوا اسکریپت یک متغیر برای مقایسه به switch اختصاص می یابد و از بین case های موجود یک مورد یا بیشتر انتخاب و کدهای آن اجرا می شود، به طور مثال:

<?php
$lang = 'FA';

switch($lang){
    case 'FA':
    echo 'زبان سایت فارسی است!';
    break;
    case 'EN':
    echo 'The site language is English!';
    break;
}
?>

خروجی نمونه کد بالا به صورت زیر خواهد بود:

زبان سایت فارسی است!

توضیح:
- در مثال بالا ابتدا متغیر فرضی lang برابر FA مقداردهی شده است، این مقدار می تواند به فرض از طریق آدرس URL یا فیلد input در سایت دریافت شود.
- سپس در دستور switch مقادیر متغیر lang به عنوان کلید به ترتیب با case ها مقایسه می شود، رابطه هر مورد که مقدار آن با متغیر lang برابر بود true شده و کدهای آن case اجرا می شود.
- برای مقایسه برابر بودن مقدار متغیر switch با case ها از عملگر === استفاده می شود، یعنی متغیر باید از هر لحاظ (نوع و مقدار) با case ها برابر باشد تا رابطه برقرار و نتیجه true شود.
- قسمت مربوط به break با true شدن هر case باعث پایان اجرای دستور switch و توقف جستجو در موارد بعدی می شود، در واقع وقتی در دستور switch موردی با مقادیر مشابه متغیر lang پیدا می شود مقایسه case آن true شده و قسمت break به اجرای ادامه دستورات خاتمه می دهد.
- اگر در دستور switch برای case ها از break استفاده نکنیم با true شدن یک مقایسه ادامه دستورات تا جایی که دستور break بعدی درج شده ادامه خواهد یافت و احتمالا نتایج غیرمنتظره ای در هنگام اجرای برنامه در پی دارد.
نکته: در مقایسه switch با case ها ممکن است چند case مختلف نتیجه مشترک داشته باشند، در این حالت می توانیم case ها را به صورت چندگانه در یک قسمت ترکیب کنیم، به فرض در نمونه کد زیر اگر زبان سایت فارسی یا عربی باشد جهت نوشتار راست به چپ تنظیم می شود، بر همین اساس اگر زبان سایت انگلیسی یا فرانسه باشد جهت نوشتار از چپ به راست در نظر گرفته می شود:

<?php
$lang = 'FA';

switch($lang){
    case 'FA':
    case 'AR':
    $dir = 'RTL';
    break;
    case 'EN':
    case 'FR':
    $dir = 'LTR';
    break;
}
?>

استفاده از default در دستور switch

فرض کنیم هیچ کدام از case ها با مقادیر متغیر فرضی lang همخوانی نداشته باشند در این صورت ممکن است بخواهیم به کاربر پیامی نشان دهیم یا به طور مثال بگوییم که زبان مورد نظر خود را در فیلد مربوطه وارد کند و یا هر حالتی که نیاز به یک مقدار پیش فرض داشته باشد، برای این منظور از قابلیت دیگری در switch به نام default case یا مورد پیش فرض استفاده می کنیم، به طور مثال:

<?php
$lang = '';

switch($lang){
    case 'FA':
    echo 'زبان سایت فارسی است!';
    break;
    case 'EN':
    echo 'The site language is English!';
    break;
    default:
    echo 'لطفا زبان پیش فرض سایت را انتخاب کنید!';
}
?>

خروجی نمونه کد بالا به صورت زیر خواهد بود:

لطفا زبان پیش فرض سایت را انتخاب کنید!

توضیح:
- با توجه به مثال بالا چون مقدار متغیر فرضی lang برابر خالی یا empty است و هیچ کدام از case ها چنین مقداری ندارند قسمت مربوط به default یا مورد پیش فرض اجرا می شود.
- استفاده از قسمت default اختیاری است اما بهتر است برای مواقعی که ممکن است هیچ کدام از case ها برقرار نباشند یک مقدار پیش فرض در برنامه در نظر گرفته باشیم.

استفاده از دستور switch در حالت داینامیک

در عمل دستورات PHP اغلب به شیوه داینامیک مقداردهی می شوند و کمتر حالت استاتیک کاربرد دارد، به عبارتی داده ها و خروجی های برنامه با توجه به شرایط مختلف می توانند مقادیر متفاوتی باشند، در نمونه مثال ها صرفا جهت کمک به آموزش و فهم بهتر مطلب از متغیرهای استاتیک و از پیش مقداردهی شده استفاده شده است، این مقادیر می توانند به طور مثال با توجه به آدرس URL درخواستی، شناسایی کشور کاربر از روی IP، ارسال مقادیر از طریق فرم HTML و فیلد input و یا هرآنچه که می تواند به عنوان مقادیر متغیر در برنامه دریافت شود قابل تغییر باشد که این بستگی به نیاز برنامه و هدف ما دارد، به طور مثال در نمونه کد زیر روز هفته در تابع date با توجه به تاریخ سرور با عددی متناظر بین 1 تا 7 برگردانده می شود که می توانیم با این مقدار دستور siwtch نوشته و به فرض پیامی متناسب با زمان فعلی را نمایش دهیم:

<?php
$day_of_week = date('N');

switch($day_of_week){
    case 1:
    echo 'با توجه به تاریخ سرور امروز دوشنبه است!';
    break;
    case 2:
    echo 'با توجه به تاریخ سرور امروز سه شنبه است!';
    break;
    case 3:
    echo 'با توجه به تاریخ سرور امروز چهارشنبه است!';
    break;
    case 4:
    echo 'با توجه به تاریخ سرور امروز پنجشنبه است!';
    break;
    case 5:
    echo 'با توجه به تاریخ سرور امروز جمعه است!';
    break;
    case 6:
    echo 'با توجه به تاریخ سرور امروز شنبه است!';
    break;
    case 7:
    echo 'با توجه به تاریخ سرور امروز یکشنبه است!';
    break;
    default:
    echo 'اشکالی در دریافت اطلاعات وجود دارد!';
}
?>

توضیح:
- با در نظر گرفتن پارامتر N برای تابع date در PHP مقادیر متناظر با روزهای هفته از عدد 1 (روز دوشنبه) تا عدد 7 (روز یکشنبه) با توجه به تاریخ سرور به عنوان نتیجه برگردانده می شود که می توانیم از این مقدار به عنوان switch استفاده کنیم، آشنایی بیشتر با پارامترهای تابع date:

https://www.php.net/manual/en/function.date.php

استفاده از دستور switch بدون متغیر مقایسه

در مثال ها و نمونه کدهایی که تا این قسمت از آموزش بررسی کردیم دستور switch با یک متغیر همراه بود که برای مقایسه با case ها از آن استفاده کردیم، جالب است که دستور switch و case بدون وجود این متغیر مقایسه ای نیز قابل استفاده است، به طور مثال:

<?php
$number = 20;
switch(true){
    case $number < 20:
    echo 'عدد از 20 کوچکتر است!';
    break;
    case $number > 20:
    echo 'عدد از 20 بزرگتر است!';
    break;
    case $number == 20:
    echo 'عدد با 20 برابر است!';
    break;
}
?>

خروجی نمونه کد بالا به صورت زیر خواهد بود:

عدد با 20 برابر است!

همان طور که مشخص است به جای متغیر مقایسه از عبارت true استفاده و در هر case مقادیر متغیر فرضی number را بررسی کرده ایم.

کجا از if else و کی از switch case استفاده کنیم؟!

در زبان های برنامه نویسی دستور if else و switch case هر دو جزء خانواده دستورات کنترلی (Control Statements) هستند و برای تصمیم گیری در دو یا چندراهی های برنامه ها به کار می روند، این دو شکل از دستورات قابلیت جایگزینی به جای هم را دارند یعنی یک الگوریتم را هم می توانیم با if else و هم با switch case پیاده سازی کنیم، به طور مثال:

<?php
$a = 1;

if($a == 0){
    echo 0;
} else if($a == 1){
    echo 1;
} else if($a == 2){
    echo 2;
}

switch($a) {
    case 0:
    echo 0;
    break;
    case 1:
    echo 1;
    break;
    case 2:
    echo 2;
    break;
}
?>

خروجی هر دو دستور عدد 1 خواهد بود، با این شباهت سوالی که ممکن است به ذهن خطور کند این است که کجا باید از if else و کی از switch case استفاده کنیم؟!
در پاسخ باید گفت هر دستوری با فلسفه خاصی ایجاد و معرفی گردیده تا در بهینه ترین شکل ممکن نیاز برنامه نویسان را پوشش دهد، دستورات در برنامه نویسی شبیه ابزارها در دنیای واقعی هستند، پیچ چهارسو را در مواردی با آچار دوسو هم می توانیم باز و بسته کنیم اما قاعدتا در این حالت آچار دوسو شیوه استاندارد نیست و کاربرد و مزیت های آچار چهارسو را نخواهد داشت! به عبارتی برای کار حرفه ای ابزار حرفه ای مورد نیاز است.
با این توضیح بهینه این است که از if else در شرایط زیر استفاده کنیم:
- حالت های شرطی محدود به یک یا چند مورد باشند (با یک یا چند دستور if else کدهای مورد نیاز برنامه نوشته شوند).
- کدهایی که با true شدن شرط اجرا می شوند بیش از چند خط باشند (بهتر است کدهای طولانی را بین بلاک های if else قرار دهیم).
- بررسی و مقایسه ی بیش از یک متغیر در شرط مورد نیاز باشد (گفتیم که عموما در دستور switch صرفا یک متغیر به عنوان کلید مقایسه استفاده می شود).
- عملیاتی به غیر از عملگر === مورد نیاز باشد (اگرچه می توانیم دستور switch را به گونه ای بنویسیم که عملگرهای مقایسه ای به جزء عملگر پیش فرض === در آن استفاده شود، اما استفاده از if else در این شرایط ساده تر است و ارجحیت دارد).
استفاده از switch case نیز در شرایط زیر ارجحیت دارد:
- بررسی و مقایسه صرفا به یک متغیر (به عنوان سوئیچ) وابسته باشد.
- حالت های شرطی بیش از چند مورد باشند (شرایطی که ناچار باشیم if else های تو در توی چند لایه تعریف کنیم).
- زمانی که با true شدن شرط چند مقایسه، نتیجه واحد اجرا شود (گفتیم که می توانیم از چند case متوالی برای اجرای عملیات واحد در دستور switch استفاده کنیم).
نکته: در برنامه نویسی پروژه های کاربردی گاهی تصمیم گیری برای انتخاب شیوه بهینه به دلیل وجوه مشترک دستورات دشوار می شود، در این شرایط باید توجه داشته باشیم که کدام روش مزیت های بیشتری در اختیارمان قرار می دهد، هرچند رسیدن به این مهارت تا حدود زیادی نیازمند کسب تجربه کافی در دنیای برنامه نویسی و به طور خاص برنامه نویسی وب است.